MỘT SỐ SAI LẦM THƯỜNG GẶP DẪN ĐẾN SAI SÓT TRONG SỬ DỤNG THUỐC

Sai sót trong dùng thuốc là một trong những tai biến thường xảy ra trong thực hành điều trị và chăm sóc người bệnh, chúng có thể trực tiếp hoặc gián tiếp gây ảnh hưởng đến người bệnh ở các mức độ khác nhau.

Sai sót liên quan đến thuốc (Medication error – ME) là một trong những nguồn gây hại không chú ý lớn nhất cho người bệnh toàn thế giới. Theo một nghiên cứu năm 2013, ít nhất có 210.000 người Mỹ đã tử vong mỗi năm do hậu quả trực tiếp của ME, đưa ME trở thành nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba tại nước này sau bệnh tim mạch và ung thư. Tại châu Âu, ME liên quan đến chăm sóc y tế xảy ra trên 8-12% trường hợp nhập viện. Một nghiên cứu tổng quan chỉ ra rằng   2-4% việc nhập viện liên quan đến sử dụng thuốc.Trong đó, khoảng 70% sai sót được coi là dự phòng được, phần còn lại được coi là những sai sót không thể dự phòng được.

Dưới đây là một số sai lầm thường gặp khi cho người bệnh sử dụng thuốc:

1. Trước khi cho người bệnh dùng thuốc, nhân viên y tế tại khoa vẫn chưa hướng dẫn cụ thể về tác dụng của thuốc và tác dụng không mong muốn của thuốc. Nhân viên y tế không trực tiếp giám sát người bệnh dùng thuốc (không trực tiếp chứng kiến ​​người bệnh uống thuốc, hoặc không theo dõi đúng trong khi truyền dịch) Nếu người bệnh có biến chứng xảy ra thì rất khó phát hiện và xử trí kịp thời.
2. Các điều dưỡng không đảm bảo thực hiện đúng tiêm an toàn cho người bệnh:  rửa tay trước khi tiêm, sát trùng, rút gọn các bước trong quy trình tiêm thuốc.
3. Các bác sĩ kê toa thuốc cho những người vẫn viết chữ bằng viết tay, không sử dụng phần mềm. Trong một số trường hợp, những từ không rõ ràng làm cho việc điều dưỡng sao chép lệnh có thể gây nhầm lẫn.
4. Do số lượng sinh viên đông nhưng lại thiếu lực lượng nhân viên y tế nên không giám sát tất cả các công việc của sinh viên, không hướng dẫn cẩn thận cho sinh viên trước khi cho người bệnh dùng thuốc.
5. Do người bệnh không tuân thủ điều trị của bác sĩ: tùy tiện điều chỉnh tốc độ truyền mà không có sự có mặt của nhân viên y tế. Người bệnh sử dụng thuốc không chính xác do không biết đầy đủ thông tin về thuốc đang dùng: uống thuốc không đúng thời gian, không đúng liều lượng.

Tất cả những sai lầm này có thể dẫn đến sai sót khi dùng thuốc cho người bệnh. Để có thể hạn chế tối đa các sai sót của quá trình dùng thuốc, nhân viên y tế cần phát hiện những thiếu sót, học tập từ những lỗi lầm và đưa ra các thay đổi trong thực hành để ngăn ngừa các sai sót trong tương lai.

Tài liệu tham khảo

1. Vũ Thị Thu Hương (2015), "Ngăn ngừa sai sót trong việc sử dụng thuốc", Tạp chí Dược học, tr. 14 -18.

2. WHO (2014) “Reporting and learning system for medication errors: the  role of Pharmacogilance centers

Người viết: Ngô Thị Phương Hoài