VÀNG DA Ở TRẺ SƠ SINH

Vàng da xảy ra khi bilirubin máu tăng trên giới hạn bình thường. Thường gặp khoảng 50% ở trẻ đủ tháng và hơn 80% ở trẻ non tháng. Vàng da sơ sinh có thể là sinh lý hoặc bệnh lý. Thông thường, vàng da sinh lý xuất hiện 2 ngày sau sinh và thường tự hết trong thời gian 2-3 tuần, trẻ vàng da nhưng vẫn khỏe.  Riêng đối với trẻ vàng da bệnh lý thì xuất hiện thời gian trước 24 giờ sau sinh. Đối với trẻ vàng da bệnh lý, sẽ xảy ra tình trạng bỏ bú, bú kém, lừ đừ, khóc thét, kèm sốt…

Để đánh giá mức độ vàng da ở trẻ, phải quan sát màu da dưới ánh nắng mặt trời; dùng tay ấn lên da theo tuần tự mặt (trán), ngực (trước xương ức), bụng, đùi, lòng bàn tay, bàn chân.  Nếu trẻ vàng da càng nặng, thì vùng vàng da càng đi xuống dưới thấp. Ngoài ra, cần theo dõi tình trạng: trẻ có tỉnh, lanh lợi, bú tốt hay lừ đừ… theo dõi nhiệt độ cơ thể và màu phân, nước tiểu trẻ.

Khi phát hiện trẻ bị vàng da sơ sinh, cần hướng dẫn mẹ tiếp tục cho con bú sữa mẹ theo dõi diễn tiến vàng da: vùng vàng da tới vị trí nào, ở ngày tuổi thứ mấy, có triệu chứng kèm theo hay không…?

Trẻ vàng da có dấu hiệu nặng khi có kèm theo một số dấu hiệu: lừ đừ, bỏ bú, giảm vận động, khóc thét, co gồng, sốt, nước tiểu rất sậm màu, phân bạc màu hoặc trắng như phân cò… Thời gian vàng da kéo dài quá 2 tuần (ở trẻ đủ tháng) hoặc 3 tuần (ở trẻ non tháng).

Thông thường đối với điều trị trẻ vàng da, bác sĩ dùng biện pháp chiếu đèn, sử dụng đèn chuyên dụng ánh sáng xanh để điều trị. Đối với những trường hợp vàng da sơ sinh nặng hơn, không đáp ứng với liệu pháp chiếu đèn, bác sĩ sẽ tiến hành làm một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân và chỉ định biện pháp thay máu bán phần hoặc toàn phần.

Đối với trẻ bị vàng da bệnh lý, chất vàng da (bilirubin gián tiếp) tăng quá nhiều sẽ thấm qua hàng rào máu não gây tổn thương tế bào thần kinh (vàng da nhân). Trường hợp trẻ vàng da do tăng bilirubin trực tiếp (thường do teo đường mật bẩm sinh) có thể gây xơ gan nếu không được phát hiện điều trị sớm.

                                                                                                                                              Người viết:   Đặng Thị Thanh Thương