Một loại steroid rẻ tiền và có sẵn rộng rãi được sử dụng từ đầu những năm 1960 và được biết đến với đặc tính chống viêm đang được quảng cáo là phương pháp điều trị cứu sống cho những người bệnh COVID-19 - nhưng nó không phải là phương thuốc thần kỳ mà mọi người đang hy vọng. Nó có tên là dexamethasone, và là một trong nhiều loại thuốc được thử nghiệm trong thử nghiệm lớn nhất thế giới về các phương pháp điều trị hiện có để xem có thể có hiệu quả trên coronavirus chủng mới.

Sáng nay, thử nghiệm HỒI PHỤC (Đánh giá ngẫu nhiên về trị liệu COVID-19), do Đại học Oxford đứng đầu, đã công bố kết quả sơ bộ cho thấy thuốc có thể giảm 1/3 nguy cơ tử vong cho bệnh nhân COVID trên máy thở, và một phần năm cho những người về oxy. Nhưng các chuyên gia y tế đang khuyến khích công chúng tiếp tục thận trọng về kết quả của thử nghiệm - ít nhất là cho đến khi có một bài báo được công bố, đánh giá ngang hàng cung cấp thêm chi tiết về nghiên cứu. Vậy chính xác thì dexamethasone là gì và làm thế nào nó có thể giúp điều trị COVID-19? Đây là những gì chúng ta cần biết.

Dexamethasone là gì?
Dexamethasone là một loại thuốc corticosteroid (thuốc giống như cortisone hoặc steroid) được sử dụng làm thuốc chống viêm trong nhiều tình trạng bao gồm hen suyễn, viêm khớp, đa xơ cứng và dị ứng nghiêm trọng. Các trường hợp sớm ở Vũ Hán cho thấy vai trò tiềm năng đối với steroid trong điều trị bệnh nhân có liên quan đến phổi từ trung bình đến nặng. Khi nói đến điều trị viêm phổi do virus - giống như loại gây ra bởi coronavirus mới - hai loại thuốc có khả năng giúp đỡ: thuốc chống vi rút và thuốc chống viêm. Các thuốc chống siêu vi như remdesivir làm chậm sự phát triển và nhân lên của virus. Thuốc chống viêm, bao gồm steroid như dexamethasone, giúp ức chế đáp ứng miễn dịch quá mức.

 Các tác dụng phụ tiềm tàng là gì?

Mặc dù tại thời điểm này, nó không thể hiện rõ các tác dụng phụ nào, nếu có, những người tham gia thử nghiệm HỒI PHỤC sẽ trải qua, từ đó chúng ta biết mọi người đã phản ứng như thế nào với các phương pháp điều trị tương tự đối với các bệnh về đường hô hấp. Ví dụ, corticosteroid như dexamethasone đã được sử dụng để điều trị bệnh nhân mắc SARS diễn biến nặng trong bệnh viện năm 2003 và 2004. Trong số những bệnh nhân đó, một phần ba cuối cùng có tác dụng phụ nghiêm trọng lâu dài, như loãng xương. Một corticosteroid là chúng có hiểm họa tiềm tang là làm tăng nguy cơ nhiễm trùng khác. Đối với một số bệnh nhân bị bệnh nặng - đang thở máy - chúng ta đang gặp một số bệnh nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn khi họ nằm viện. Do đó, việc sử dụng corticosteroid cũng có khả năng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng khác.

 Vậy dexamethasone có phải là thuốc thần kỳ không?

Câu trả lời là: không hẳn. Đây  mới chỉ là những phát hiện ban đầu và chúng ta vẫn cần thêm thông tin về thuốc trước khi chúng ta biết làm thế nào nó thực sự có thể được sử dụng trong đại dịch này.

Ngay bây giờ, chúng ta phải thận trọng, ít nhất là từ những thông tin có sẵn. Và đôi khi, một khi phiên bản cuối cùng của bài báo được xuất bản, các tiêu đề về nghiên cứu có thể thay đổi.

Ngay cả khi các thử nghiệm tiếp theo nhận được kết quả tương tự như thử nghiệm HỒI PHỤC, hãy nhớ rằng dexamethasone có khả năng chỉ có

hiệu quả trong một số ít trường hợp COVID-19, trong trường hợp một người đã phải nhập viện. Giống như hầu hết các khía cạnh khác của coronavirus chủng mới này, vẫn còn nhiều điều chưa biết, vì vậy sẽ mất nhiều thời gian và nghiên cứu hơn trước khi các nhà khoa học có thể xác định phương pháp điều trị tốt nhất có thể.

                                                                                               Người viết

                                                                                       NGUYỄN DIỆU HẰNG