Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công bố số liệu thống kê về bệnh tả trên toàn cầu năm 2024 , cho thấy sự gia tăng cả về số người mắc bệnh và tử vong vì căn bệnh này.

Số ca mắc bệnh tả được báo cáo đã tăng 5% và số ca tử vong tăng 50% trong năm 2024 so với năm 2023, với hơn 6.000 người tử vong vì một căn bệnh vừa có thể phòng ngừa vừa có thể điều trị được. Mặc dù những con số này tự thân đã đáng báo động, nhưng chúng vẫn còn thấp hơn nhiều so với gánh nặng thực sự của bệnh tả.

Xung đột, biến đổi khí hậu, di dân và tình trạng thiếu hụt lâu dài về nước, vệ sinh và cơ sở hạ tầng vệ sinh tiếp tục làm gia tăng bệnh tả, một căn bệnh do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra, lây lan nhanh chóng qua nước bị ô nhiễm phân.

Sáu mươi quốc gia đã báo cáo các trường hợp mắc bệnh vào năm 2024, tăng so với con số 45 vào năm 2023. Gánh nặng của căn bệnh này vẫn tập trung ở Châu Phi, Trung Đông và Châu Á, chiếm tổng cộng 98% tổng số trường hợp được báo cáo.

Phạm vi bùng phát dịch tả tiếp tục mở rộng trong năm 2024, với 12 quốc gia mỗi nước báo cáo hơn 10.000 ca, trong đó bảy quốc gia ghi nhận các đợt bùng phát lớn lần đầu tiên trong năm. Sự bùng phát trở lại của dịch tả ở Comoros sau hơn 15 năm không có đợt bùng phát nào được báo cáo, nhấn mạnh mối đe dọa dai dẳng của sự lây lan toàn cầu.

Tỷ lệ tử vong ở Châu Phi tăng từ 1,4% vào năm 2023 lên 1,9% vào năm 2024, cho thấy những lỗ hổng nghiêm trọng trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc cứu sống và báo hiệu sự mong manh của nhiều hệ thống y tế, cùng với những thách thức trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế cơ bản.

Một phần tư số ca tử vong xảy ra trong cộng đồng, bên ngoài các cơ sở y tế, cho thấy những khoảng cách nghiêm trọng trong việc tiếp cận điều trị và nhu cầu tăng cường hợp tác với cộng đồng.

Để chống lại bệnh tả, chính phủ, các nhà tài trợ và cộng đồng cần đảm bảo người dân được tiếp cận nguồn nước sạch và các cơ sở vệ sinh, được cung cấp thông tin chính xác về cách tự bảo vệ bản thân, và được tiếp cận nhanh chóng với điều trị và tiêm chủng khi có dịch bùng phát. Giám sát và chẩn đoán chặt chẽ sẽ giúp định hướng các phản ứng này. Đầu tư hơn nữa vào sản xuất vắc-xin cũng là điều cần thiết.

Một loại vắc-xin ngừa tả uống (OCV) mới, Euvichol-S®, đã được tiền thẩm định vào đầu năm 2024 và được đưa vào kho dự trữ toàn cầu. Việc bổ sung vắc-xin này đã giúp duy trì mức dự trữ trung bình trên ngưỡng khẩn cấp là 5 triệu liều trong 6 tháng đầu năm 2025. Tuy nhiên, do nhu cầu về OCV vẫn tiếp tục cao, việc thay đổi tạm thời từ phác đồ hai liều sang một liều vẫn có hiệu lực trong suốt năm 2024 và sang năm 2025. 61 triệu liều OCV đã được yêu cầu đưa vào kho dự trữ toàn cầu vào năm 2024, và một kỷ lục 40 triệu liều đã được phê duyệt để sử dụng khẩn cấp trong các chiến dịch phản ứng, một liều tại 16 quốc gia. Tuy nhiên, nguồn cung vẫn tiếp tục vượt quá nhu cầu trong năm 2024 và sang năm 2025.

Dữ liệu sơ bộ cho thấy cuộc khủng hoảng dịch tả toàn cầu sẽ tiếp tục đến năm 2025, với 31 quốc gia báo cáo dịch bùng phát kể từ đầu năm.

WHO đánh giá nguy cơ toàn cầu của bệnh tả là rất cao và đang khẩn trương ứng phó để giảm thiểu tử vong và ngăn chặn dịch bùng phát ở các quốc gia trên thế giới. WHO tiếp tục hỗ trợ các quốc gia thông qua việc tăng cường giám sát y tế công cộng, quản lý ca bệnh và các biện pháp phòng ngừa; cung cấp vật tư y tế thiết yếu; phối hợp triển khai tại hiện trường với các đối tác; và hỗ trợ truyền thông rủi ro và gắn kết cộng đồng.

Người viết Đặng Thị Thanh Thương

Nguồn: https://www.who.int/news/item/12-09-2025-cholera-kills-more-people-for-second-consecutive-year-while-prevention-and-treatment-available