Giải Nobel Y học năm 2017 đã được trao cho 3 nhà khoa học người Mỹ Jeffrey C. Hall (sinh năm 1945), Michael Rosbash (sinh năm 1944) và Michael W. Young (sinh năm 1949) tại Stockholm, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển vào ngày 2/10/2017. Giải thưởng danh giá này đã tôn vinh những phát hiện và nghiên cứu của 3 nhà khoa học về cơ chế phân tử kiểm soát cơ chế nhịp sinh học hay còn gọi là đồng hồ sinh học của cơ thể.

Từ nhiều năm qua, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng mỗi cá thể sống, bao gồm cả con người, có một đồng hồ sinh học ở ngay bên trong cơ thể của mình, giúp các cá thể có thể dự đoán và thích nghi với nhịp sinh học bình thường trong một ngày.

Bằng cách sử dụng ruồi dấm làm mô hình cá thể để nghiên cứu, ba nhà khoa học Mỹ Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young đã phát hiện được một loại gen kiểm soát nhịp sinh học hàng ngày. Gen này mã hóa một loại protein sản sinh trong tế bào vào ban đêm song lại bị phân hủy vào ban ngày. Sau đó, họ xác định được các thành phần protein bổ sung của bộ máy này, từ đó cho thấy cơ chế kiểm soát sự vận hành của đồng hồ sinh học ngay bên trong tế bào. Kết quả nghiên cứu cho thấy, đồng hồ sinh học vận hành theo cùng một nguyên tắc trong tế bào của các sinh vật đa bào, bao gồm cả con người.

Đồng hồ sinh học có liên quan đến nhiều khía cạnh trong sinh lý phức tạp của con người. Ngày nay, chúng ta biết rằng, tất cả các sinh vật đa bào, bao gồm cả con người, sử dụng một cơ chế tương tự để kiểm soát nhịp sinh học. Phần lớn các gen được điều chỉnh bởi đồng hồ sinh học, và do đó, một nhịp sinh học được hiệu chuẩn một cách khéo léo thích ứng với đặc điểm sinh lý học ở các thời điểm khác nhau trong ngày. Đồng hồ sinh học dự đoán và thích ứng với đặc điểm sinh lý học của chúng ta ở các thời điểm khác nhau trong ngày. Đồng hồ sinh học giúp chúng ta điều chỉnh mô hình giấc ngủ, hành vi ăn uống, giải phóng hóc môn, huyết áp và nhiệt độ cơ thể.

Theo Nobelprize.org

Hoàng Ngọc Hà

Q. TBM Thực hành Điều dưỡng