Bệnh Parkinson17/12/2019

Bệnh Parkinson (PD) là một rối loạn phổ biến ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát chuyển động của não. Hơn 1 triệu người ở Bắc Mỹ đã được chẩn đoán mắc PD, hầu hết trong số họ đều trên 60 tuổi. PD dần dần xấu đi theo thời gian, mặc dù tốc độ xấu đi thay đổi rất nhiều từ người này sang người khác. Nhiều người bị PD được điều trị có thể sống nhiều năm mà không bị khuyết tật nghiêm trọng. Một số phương pháp điều trị có sẵn có thể giúp quản lý các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân của PD vẫn chưa được biết đến. Thông thường, một số tế bào thần kinh trong não tạo ra một chất hóa học gọi là dopamine, giúp kiểm soát chuyển động của cơ thể. Ở những người bị PD, những tế bào thần kinh này dần bị thoái hóa và mất khả năng sản xuất dopamine. Do đó, các triệu chứng của PD phát triển dần dần và có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian và không rõ làm thế nào hoặc tại sao đến thời điểm các tế bào thần kinh này ngừng hoạt động một cách chính xác.

PD phổ biến hơn ở những người trên 50 tuổi và khoảng 1 phần trăm những người trên 60 tuổi được ước tính có PD. Tỷ lệ mắc bệnh PD xuất hiện nhiều hơn ở nam giới, tuy nhiên cần có các nghiên cứu sâu hơn để xác nhận điều này.

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh PD có thể chia thành 2 nhóm chính: Triệu chứng vận động (motor symptoms) và triệu chứng không vận động (non-motor symptoms)

Triệu chứng vận động là những triệu chứng ảnh hưởng đến chuyển động của cơ thể người bệnh. Đây là những triệu chứng rõ ràng nhất của bệnh PD. Các triệu chứng vận động chính của PD là run (tremors/shaking), chậm chuyển động (bradykinesia), cứng khớp (stiffness/rigidity) và cân bằng kém hay mất ổn định tư thế (poor balance/postural instability). Những triệu chứng này thường nhẹ ở giai đoạn đầu của bệnh.

Người bệnh PD thường có nhiều triệu chứng không vận động ảnh hưởng đến tâm trạng, giác quan (ví dụ như mùi, vị, thị giác) và khả năng suy nghĩ.

Các dấu hiệu và triệu chứng của PD có thể xảy ra ở những người có các rối loạn thần kinh khác. Điều quan trọng là phải phân biệt PD với các bệnh hay rối loạn khác vì điều trị khác nhau. Tuy nhiên, rất khó có thể chẩn đoán PD một cách chắc chắn trong giai đoạn đầu của bệnh.

Thật khó để dự đoán kết quả ở một người bị PD vì điều này thay đổi rất nhiều từ người này sang người khác. Hầu hết mọi người làm tốt với điều trị trong nhiều năm, mặc dù không có gì chắc chắn. Đương nhiên, nhiều người bị PD lo ngại về việc bị tàn tật và cuối cùng chết vì PD. Mặc dù bản thân PD không gây tử vong, nhưng nó làm tăng nguy cơ tử vong do các biến chứng liên quan đến PD, chẳng hạn như té ngã, nghẹt thở hoặc viêm phổi.

Một lần nữa, điều quan trọng cần nhớ là sự tiến triển chậm và các loại thuốc có thể kiểm soát các triệu chứng trong một khoảng thời gian đáng kể.

Người viết: Phạm Thị Ngọc An

Nguồn tham khảo: Kelvin L Chou. (2019). Patient education: Parkinson disease symptoms and diagnosis (Beyond the Basics). Retrieved from https://www.uptodate.com/contents/parkinson-disease-symptoms-and-diagnosis-beyond-the-basics