Chăm sóc trẻ bị táo bón17/12/2023

CHĂM SÓC TRẺ BỊ TÁO BÓN

Táo bón là khi trẻ đi đại tiện phân cứng và hoặc không đi vệ sinh thường xuyên. Có rất nhiều sự khác biệt về độ cứng và tần suất đi tiêu bình thường ở trẻ em. Trẻ bú sữa mẹ có thể đại tiện sau mỗi lần bú hoặc chỉ đại tiện một lần mỗi tuần. Trẻ bú bình và trẻ lớn hơn thường đi tiêu ít nhất một đến ba ngày một lần. Táo bón là vấn đề thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trong giai đoạn tập đi vệ sinh hoặc bắt đầu ăn dặm. Nó cũng có thể trở thành một vấn đề sau khi trẻ đi tiêu đau đớn hoặc sợ hãi.

Dấu hiệu và triệu chứng của táo bón:

-       Co thắt dạ dày (cơn đau có xu hướng đến và đi) con bạn cảm thấy bớt đói hơn bình thường

-       Hành vi cáu kỉnh vết nứt hậu môn (những vết nứt nhỏ ở vùng da xung quanh hậu môn) gây đau và chảy máu khi đi đại tiện. Nguyên nhân có thể là do bạn phải gắng sức để đi đại tiện một phân lớn và cứng, tư thế ngồi xổm, bắt chéo chân hoặc không chịu ngồi vào bồn cầu. Nếu con bạn bị táo bón, chúng có thể trông đầy hơi hơn bình thường và thậm chí bạn có thể cảm thấy những cục phân cứng nếu bạn ấn nhẹ vào bụng chúng. Táo bón lâu dài có thể khiến con bạn tự làm bẩn mình (đi ị hoặc có vết bẩn lớn trong quần). Điều này xảy ra nếu trực tràng (phía dưới) của con bạn chứa đầy phân trong một thời gian dài và nó bị căng ra. Con bạn có thể không muốn đi vệ sinh vì trực tràng luôn có cảm giác căng. Sau đó, phân có thể đi vào quần của con bạn mà chúng không cảm nhận được.

Nguyên nhân gây táo bón là gì?

Hầu hết các trường hợp táo bón ở trẻ em đều không tìm thấy nguyên nhân nghiêm trọng. Một số lý do có thể bao gồm:

• Xu hướng tự nhiên: một số trẻ có nhu động ruột chậm, gây táo bón.
• Thói quen đại tiện: chẳng hạn như phớt lờ cảm giác muốn đi đại tiện. Nhiều trẻ nhỏ quá bận chơi và không muốn đi vệ sinh. Phân sau đó trở nên cứng hơn và to hơn. Thời gian đi vệ sinh nên được dành ba lần một ngày, mỗi ngày, để có thể đi vệ sinh thường xuyên, không bị quấy rầy.
• Hành vi nhịn: một đứa trẻ có thể bắt đầu ‘bám giữ’ sau một trải nghiệm đau đớn hoặc đáng sợ, chẳng hạn như đi đại tiện cứng khi chúng bị nứt hậu môn. Việc nhịn sẽ khiến phân cứng hơn và khiến lần đi tiêu tiếp theo càng đau đớn hơn.
• Thay đổi môi trường đi vệ sinh: chẳng hạn như nhà vệ sinh ở trường mới hoặc không được ưa chuộng, hoặc bị yêu cầu phải nhịn khi cảm thấy muốn đi (thường là ở trường).
• Chế độ ăn uống: chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn và ít trái cây và rau quả tươi có thể dẫn đến táo bón. Trẻ uống nhiều sữa bò mỗi ngày cũng có thể bị táo bón.
• Bệnh tật: ở một số rất ít trẻ em, các bệnh như thiếu các đầu dây thần kinh bình thường ở các bộ phận của ruột, dị tật tủy sống, thiếu hụt tuyến giáp và một số rối loạn chuyển hóa khác có thể gây táo bón. Tất cả những điều này đều hiếm gặp, nhưng bác sĩ sẽ kiểm tra con bạn để tìm chúng.

Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể điều trị cho trẻ tại nhà để giúp trẻ giảm táo bón. Thói quen đi tiêu lành mạnh: nếu đứa trẻ đã được tập đi vệ sinh, điều quan trọng là trẻ phải phát triển thói quen ngồi trong toilet thường xuyên. Con bạn nên ngồi trong nhà vệ sinh sau bữa sáng, bữa trưa và bữa tối – ngay cả khi trẻ không cảm thấy muốn đi vệ sinh. Trẻ nên ở lại từ ba đến năm phút, ngay cả khi trẻ đã đi tiêu trước đó. Củng cố các hành vi tốt (ngồi và đi vệ sinh trong nhà vệ sinh) bằng nhãn dán khuyến khích và biểu đồ phần thưởng hoặc biểu đồ khen thưởng phù hợp với lứa tuổi hoặc các lựa chọn sáng tạo khác. Khen ngợi con bạn vì đã ngồi trong bồn cầu, ngay cả khi chúng không đi ị. Khuyến khích con bạn phản ứng với nhu cầu đi ị của cơ thể. Đảm bảo con bạn có thiết bị phù hợp để sử dụng bồn cầu cỡ người lớn. Điều này có thể bao gồm một miếng lót cho bệ ngồi trong nhà vệ sinh và một chiếc ghế đẩu để họ tựa chân vào.                                   

Loại bỏ những liên tưởng đáng sợ hoặc đau đớn: nhiều trẻ nhỏ lo lắng có thể bị rơi vào bồn cầu. Một chiếc ghế đẩu hoặc tay vịn có thể giúp ích. Có một cuốn sách yêu thích trong nhà vệ sinh có thể khiến họ cảm thấy dễ chịu hơn. Bạn có thể muốn tìm hiểu xem con bạn có lo lắng về việc sử dụng nhà vệ sinh ở trường, nhà trẻ hoặc nơi giữ trẻ hay không và xem liệu có thể làm gì để giúp đỡ không.

Một chế độ ăn uống lành mạnh: chế độ ăn uống ít quan trọng hơn trong điều trị táo bón ở trẻ em so với người lớn, nhưng việc tăng lượng chất xơ có thể giúp ích cho một số trẻ có xu hướng táo bón tự nhiên. Để bổ sung thêm chất xơ vào chế độ ăn của trẻ, bạn có thể thử những cách sau: Ít nhất hai phần trái cây mỗi ngày, trái cây còn nguyên vỏ, chẳng hạn như mận, mận khô, nho khô, mơ và đào, có rất nhiều chất xơ. Nước ép mận, đây là loại thuốc nhuận tràng nhẹ, tự nhiên có tác dụng ở một số trẻ. Nước ép mận có thể ngon hơn nếu pha với nước ép khác, chẳng hạn như nước ép táo, mơ hoặc nam việt quất. Bạn có thể đông lạnh nước ép mận để làm cột băng. Ít nhất ba phần rau mỗi ngày. Ngũ cốc ít được chế biến, chẳng hạn như ngũ cốc cám, lúa mì cắt nhỏ, ngũ cốc nguyên hạt hoặc bột yến mạch – tránh các loại ngũ cốc tinh chế, chẳng hạn như Ngũ cốc ngô và Trân châu gạo. Bánh mì nguyên hạt thay vì bánh mì trắng. Nếu con bạn trên 18 tháng tuổi, hãy giảm lượng sữa bò uống tối đa 500 ml mỗi ngày và tránh đồ uống ngọt trước bữa ăn. Điều này sẽ giúp cải thiện sự thèm ăn của con bạn trong bữa ăn. Đối với trẻ ăn dặm, việc tăng cường trái cây và rau quả trong chế độ ăn của trẻ có thể hữu ích. Bạn có thể cho bé ăn tối đa ba thìa mận hoặc mơ hầm, lọc, ba lần một tuần hoặc cho bé uống nước ép mận pha loãng với nước. Trẻ bị táo bón uống sữa công thức có thể cần thay đổi công thức.

Đối với trẻ lớn hơn, nếu việc thay đổi chế độ ăn uống đơn giản không giúp ích gì, con bạn bị đau nhiều hoặc bị chảy máu từ mông, bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ đa khoa. Bác sĩ đa khoa của bạn có thể đề nghị điều trị nhuận tràng. Trẻ bị táo bón nhiều tháng có thể sẽ cần dùng thuốc nhuận tràng trong vài tháng, bên cạnh việc được khuyến khích có thói quen đi tiêu lành mạnh.

Nguồn:

https://www.rch.org.au/kidsinfo/fact_sheets/constipation/

Người viết: Ngô Thị Phương Hoài